Odkrywanie świata wraz z laptopem – to wizja, która staje się coraz bardziej popularna w erze cyfrowej. To fenomen znany jako „workation” – połączenie pracy z wypoczynkiem w miejscach, które do tej pory uważaliśmy za typowe dla urlopów. Ale czy wiesz, że ta fascynująca praktyka kryje w sobie wiele niezwykłych ciekawostek? Przygotuj się na podróż przez 10 faktów, których nie przeczytasz w przewodnikach, bo wynikają one z mojej osobistej wiedzy oraz doświadczeń zdobytych na tej niezwykłej drodze. Odkryjmy razem 10 ciekawostek o workation:
1. Fenomen workation zawdzięczamy pandemii
(96% pracowników jednogłośnie deklaruje, że nie chce wracać na stałe do biura).
Zjawisko pracy zdalnej nie jest pojęciem nowym. Od lat 90. XX wieku mówi się o rzeczywistym występowaniu tego modelu. W 2018 roku zaledwie 3% pracowników zadeklarowało, że pracuje zdalnie, a 70% respondentów potwierdziło, że ich pracodawca w ogóle nie oferuje takiej formy pracy. To oznacza jedno. Największą rewolucją, jaka dokonała się w życiu zawodowym większości z nas za sprawą pandemii koronawirusa, było upowszechnienie pracy zdalnej. Popularne stało się też używanie pojęcia „praca hybrydowa”, rozumianego – jako połączenie formy stacjonarnej ze zdalną. Jeszcze w lutym 2020 roku był to jeden z pożądanych benefitów. Pracując zdalnie w czasie pandemii porzuciliśmy myśl, że znów będziemy pracować w jednym miejscu, i razem i w określonych godzinach. Technologie stały się jednymi z najważniejszych, a zarazem najbardziej oczywistych bodźców, wpływających na sposób, w jaki funkcjonujemy nie tylko w życiu prywatnym, ale także zawodowym. Otworzyły perspektywę pracy z dowolnego miejsca na świecie, dzięki czemu workation stał się atrakcyjną alternatywą pracy w domu i w biurze.
Workation jest nazywane nową formą podróżowania, które zostało wprowadzone i ewoluowało w następstwie pandemii Covid-19. Wśród osób z zamiłowaniem do podróży ta kombinacja była początkowo znana jako „bleisure travel”, co odnosi się do połączenia biznesu, wypoczynku i podróży. Także połączenie pracy i wakacji istniało już wcześniej. W literaturze turystyki spotykamy się z typologią drifters – włóczęgów (Cohen, 1972), nomads – nomadów (Cohen, 1973) i backpackers – turystów z plecakiem (Loker-Murphy i Pearce, 1995). Punktem wyjścia jest typologia traveling workers (z ang. podróżujący pracownicy) i “working tourists” (z ang. pracujący turyści), które w dobie pojawiającej się cyfryzacji zostało rozszerzone o nową formę podróży hybrydowych czyli workation. Neologizm workation wywodzi się z połączenia słów work (z ang. praca) i vacation (z ang. wakacje, urlop, odpoczynek) – dwóch terminów, które na pierwszy rzut oka wydają się nie do pogodzenia, a nawet sprzeczne. Wyróżnia się dwie grupy praktykujących workation – „digital nomads” i „workationers”. Dla workationers w przeciwieństwie do cyfrowych nomadów, podróże nie są celem samym w sobie ani elementem stylu życia pracowników, ponieważ spędzają oni za granicą tylko ograniczony czas i bardzo często wracają w to samo miejsce docelowe. Cyfrowi nomadzi to ci, którzy nie mają stałego adresu zamieszkania. Workationers są bardziej podobni do podróżujących pracowników, a cyfrowi nomadzi do pracujących turystów.
2. Workation ma swoich zwolenników, jak i przeciwników
(81% pracowników chce praktykować workation, 19% nie chce).
To czy komuś bliżej do takiego stylu życia jest związane z podejściem do work-life balance. Dzielimy się na segmentatorów i integratorów. Dla tych pierwszych ważne jest stawianie wyraźnych granic między pracą a innymi sferami swojego życia. Segmentatorzy mogą mieć trudność w odnalezeniu się na pracowakacjach. Nawet sama praca zdalna może być dla nich wyzwaniem i ich po prostu męczyć. Inne podejście mają integratorzy, którzy nie potrzebują oddzielać życia zawodowego od prywatnego. Chętnie angażują się w aktywności związane z przenikaniem się tych dwóch światów, lubią eksperymentować, dlatego workation będzie formą chętniej przez nich wybieraną i praktykowaną. Łączenie życia zawodowego z prywatnym jest sprawą indywidualną i znalezienie jednego uniwersalnego rozwiązania jest niemożliwe. Danie możliwości pracownikowi wypowiedzenia się i wyboru jak chce się rozwijać między pracą a innymi wymiarami życia, jest i będzie praktyką lepiej postrzeganą, a tym samym będzie wpływać na jego zaangażowanie i efektywność. Istnieją dwa rodzaje ludzi: ci, którzy potrafią pracować zdalnie i ci, którzy nie. Warto przyjrzeć się sobie, na ile można zmotywować się do pracy pomimo różnych pojawiających się okoliczności. Pewien zestaw jednak posiadanych nawyków i umiejętności jest tutaj kluczowy.
3. Workation jest najbardziej popularny wśród pokolenia millenials i Z
(63% millenialsów uważa, że możliwość podróżowania jest ogromną zaletą w ich pracy).
Pokolenia Y i Z podkreślają, że w życiu prywatnym, jak i zawodowym, bardzo ważne jest dla nich, aby gromadzić ciekawe, inspirujące doświadczenia, rozwijać się, wciąż uczyć i stawiać sobie nowe wyzwania. Z prognoz Deloitte wynika, że do 2025 roku Igreki przejmą 75% całego rynku pracy. Jeśli elastyczne warunki pracy, tj. czas i miejsce jej wykonywania nie będą traktowane priorytetowo przez pracodawcę, u którego pracują, będą skłonni do rozwiązania umowy nie później niż w ciągu 2 lat. Pokolenie Millenials i Z wychowało się w czasach, gdy praca zdalna stała się bardziej powszechna.Kładą duży nacisk na doświadczenia życiowe i podróże. Nie chcą być bogaci, a chcą mieć bogate życie. Praca dla nich jest przede wszystkim sposobem na realizację siebie, swoich pasji i spełnienie marzeń. Na kolejnym miejscu stawiają pieniądze. Workation pozwala im na połączenie pracy z pasją, co jest spełnieniem ich marzeń o podróżach i doświadczeniach życiowych, przy jednoczesnym zarabianiu na życie. Zetki to pierwsze pokolenie, które jest określane mianem cyfrowych nomadów.
4. Workation wpływa na rozwój kreatywności
(81% pracowników doświadczyło intensywnego wzrostu kreatywności praktykując workation).
Zdolności poznawcze są obecnie uważane za najbardziej deficytowe i pożądane kompetencje przyszłości pracowników. Wśród nich na pierwsze miejsce wysuwa się kreatywność. Nie od dzisiaj wiemy, że podróże są doskonałym sposobem, by poszerzać horyzonty. Nic tak nie nakręca rozwoju, jak otwarcie na nowe. Workation wymusza intensywną pracę mózgu i „wystawia” nas na działanie wielu nowych bodźców zmysłowych. W nieznanym miejscu jesteśmy zdani na siebie i swoje umiejętności. Napotykamy na mniej przewidywalne sytuacje, ponieważ w nowym otoczeniu jest wiele niewiadomych. Workation pełni funkcję edukacyjną, która pozwala na zdobywanie nowych umiejętności i doświadczeń. Może być korzystny dla wielu firm, ponieważ rozwija nie tylko kreatywność, ale zwiększa zaangażowanie i efektywność w pracy, co następnie przekłada się na poprawę wyników biznesowych.
5. Workation daje poczucie szczęścia w pracy
(Ponad 80% pracowników, którzy praktykują workation, czuje się bardziej usatysfakcjonowanych w miejscu pracy).
Możliwość pracy zdalnej i elastyczne godziny pracy są czynnikami które wpływają coraz bardziej na szczęście zawodowe (Szczęście w pracy Polaków, Jobhouse i Great Digital, 2022). Co drugi badany pracownik przyznaje, że chciałby w najbliższej przyszłości móc skorzystać z możliwości workation. Pracownicy, którzy będą mieć możliwość wyboru miejsca, czasu i modelu pracy (zdalny, hybrydowy, w biurze), będą oceniać swoje miejsce pracy lepiej. Będzie to miało przełożenie na ich poczucie szczęścia w pracy. Aby człowiek odczuwał szczęście w pracy, muszą być spełnione trzy potrzeby: autonomii, relacji z innymi i kompetencji. Potrzeba autonomii silnie łączy się z pracą zdalną. To pracownik zarządza swoim czasem i zadaniami. Nikt nie patrzy mu na ręce. Musi sam zadbać o zadowolenie z pracy. Dzięki temu czuje się bardziej sprawczy. Potrzeba kompetencji jest związana z większą efektywnością, którą można osiągnąć przy dobrym zarządzaniu czasem. Wtedy zostaje go więcej na dbanie o relacje. Przeciwieństwem autonomii jest rozbudowana kontrola, która ogranicza inicjatywę pracownika. Oczywiście trzeba umieć pracować zdalnie, co wiąże się z posiadaniem umiejętności i wypracowaniem pewnych nawyków. Wierzę, że można mieć miejsce pracy, w którym jest się szczęśliwym, i czerpać satysfakcję ze swoich zadań.
6. Workation pomaga poradzić sobie z wypaleniem
(83% pracowników uważa, że praca pomogło im poradzić sobie z wypaleniem).
Organizacja Mental Health America (2021) przeprowadziła ankietę wśród ponad 1500 pracowników, aby sprawdzić, jak ludzie radzą sobie psychicznie w pracy. Badanie to wykazało, że 75% osób doświadczyło wypalenia zawodowego, a 40% z nich twierdzi, że szczególnie dotknęło ich to w czasie pandemii. Z badania uzyskano informacje, że pracownicy nie otrzymują wsparcia, którego potrzebują, aby sobie poradzić z wypaleniem. Zdaniem respondentów, elastyczność w pracy jest dla nich najlepszym sposobem na zapewnienie lepszego dobrostanu psychicznego. Na kolejnych miejscach znalazło się zachęcanie do czasu wolnego i oferowanie dni zdrowia psychicznego. W badaniu przeprowadzonym przez Passport Photo Online okazało się, że workation, to rozwiązanie, które pomaga pokonać wypalenie zawodowe. W jaki sposób? Workation pozwala na:
- zmianę otoczenia i odmianę rutyny pracy,
- regenerację sił i odpoczynek,
- połączenie pracy z odpoczynkiem i innymi przyjemnościami, co może pomóc w osiągnięciu równowagi między pracą a życiem prywatnym,
- poszukiwaniu inspiracji i motywacji poprzez poznawanie nowych miejsc, kultur i ludzi, co może pobudzić kreatywność i entuzjazm do pracy,
- zmianę perspektywy i podejścia do pracy, co może pomóc w odnalezieniu nowych rozwiązań i perspektyw zawodowych,
- na pracę w przyjaznym klimacie, co może pomóc w zmniejszeniu stresu związanego z pracą.
7. Workation może wiązać się z wysokimi kosztami życia
(71% osób praktykujących workation uważa, że największymi wydatkami w czasie workation są koszty utrzymania)
Workation wiąże się zwykle z wyższymi kosztami niż tradycyjny urlop ze względu na wybór kraju posługującego droższą walutą, co przekłada się na wyższe koszty mieszkania, transportu, w tym lotów, czy wynajmu samochodu na miejscu. Do tego dochodzą koszty dodatkowych aktywności lub wycieczek, takich jak zwiedzanie atrakcji turystycznych lub udział w zajęciach rekreacyjnych. Istnieją sposoby na obniżenie kosztów workation, takie jak wybór krajów tańszych bądź o podobnych kosztach życia jak Polska. Alternatywami są w Europie są Rumunia, Bułgaria. Jeśli mówimy o dalszych zakątkach świata to popularna jest wciąż Tajlandia. Można szukać tańszych opcji zakwaterowania czy korzystać z miejsc pracy i internetu oferowanych przez lokalne biblioteki lub centra biznesowe, obniżając w ten sposób wydatki związane z workation. Wiele osób, które decyduje się na workation oszczędza na taki wyjazd, ponieważ uważa,, że korzyści wynikające z połączenia pracy zdalnej i wypoczynku są warte poniesienia nieco wyższych kosztów.
8. Madera jest jednym z najpopularniejszych miejsc na workation
Dobra pogoda przez cały rok, bogata kultura i przyroda, pyszne jedzenie, wysoki poziom bezpieczeństwa, a przede wszystkim szybki i stabilny internet. Madera spełnia wszystkie warunki, które sprzyjają workation, dlatego jest jednym z najlepszych miejsc na świecie do pracy zdalnej. Na portugalskiej wyspie powstał Digital Nomads. Startup Madeira – inicjatywa mająca na celu przyciągnięcie osób praktykujących workation, na Maderę i Porto Santo – Cyfrowi Nomadzi zapraszani są na Maderę, aby praktykować workation w Wiosce Nomadów – Ponta do Sol lub w innych lokalizacjach, takich jak Calheta, Funchal, Machico, Porto Santo, Porto Moniz, Santa Cruz, Santana Jardim do Mar. Znajomość potrzeb nomadów pomaga dostosowywać produkty i usługi do ich wymagań (hotele, restauracje, lokale noclegowe, konsultanci, prawnicy, wypożyczalnie samochodów). Oprócz pomocy w zakwaterowaniu, cyfrowi nomadzi mogą liczyć na dostęp do bezpłatnej przestrzeni coworkingowej i dodatkowe atrakcje po pracy, takie jak sesje uważności, wspólne piesze wędrówki czy treningi sportów wodnych. Projekt początkowo miał trwać od lutego do czerwca 2021 roku, ale z uwagi na jego duże zainteresowanie jest kontynuowany i będzie trwać co najmniej do 2024 roku. Workation okazuje się być korzystny dla lokalnej społeczności i gospodarki, ponieważ przyczynia się do rozwoju turystyki i konsumpcji lokalnych dóbr i usług. Szacuje się, że od początku projektu na Maderze i Porto Santo przebywało już – co najmniej – ponad 8100 Cyfrowych Nomadów. Więcej o projekcie przeczytasz tutaj.
9. Pierwsza strefa workation w Polsce
W okresie wakacyjnym, od lipca do sierpnia, na campingu Molo Surf w Jastarni działa specjalna strefa coworkingowa Work & Talk by TikTok. Jeśli pracujesz zdalnie, masz okazję skorzystać z uroków Półwyspu Helskiego i jednocześnie pracować w komfortowych warunkach! Strefa CoWorkingowa by @TikTok, z tarasem jest bezpłatna. Wyposażona jest w szybką sieć Wi-Fi, wygodne biurka, przestrzeń do odbycia rozmów czy spotkań online. Dodatkowo w strefie można spotkać się z pracownikami TikToka, porozmawiać o tym, jak TikTok może być wykorzystywany do rozwoju biznesu i marek, a także posłuchać krótkich wystąpień ekspertów, które poruszają tematy, takie jak kreatywność, różnorodność, czy bezpieczeństwo marki. Workation nie musi oznaczać dalekich podróży, ale może obejmować również pracę w tym samym kraju, w pobliżu natury lub w spokojnym miejscu poza miastem.
Więcej o projekcie inicjatywie tutaj.
10. Polka i jej projekt workation dla kobiet Girls in the van w Hiszpanii
Autorką projektu jest Magdalena Ciachera, która w 2016 roku zamieszkała w Hiszpanii. Zabiera szalone kobiety na babskie tripy kamperowe po Hiszpanii i Portugalii. Pokazuje, jak żyć w otoczeniu przyrody, nad oceanem, jak wygląda vanlife. Jest to projekt dla dziewczyn, które mają już pracę zdalną. Można zamieszkać w campervanach wynajętych od SurfCampers (minimalny czas pobytu to 30 dni). W kamperze możesz mieszkać sama albo z drugą babeczką. Dziewczyny pracują w vanie, w kawiarniach albo w coworkingu. Każda z nich jest niezależna, ale trzymają się razem. Po pracy spędzają aktywnie czas (jazda konna, surfing, zwiedzanie). Wszystko zależy od tego, jak bardzo wymagająca jest praca. Dziewczyny, które dołączają do Girls in the van to z reguły te, które chcą podbić świat! Z głową pełną super pomysłów, pozytywnej energii są gotowe na nową przygodę. Często wynikiem tych spotkań są niesamowite projekty i współprace. Więcej o inicjatywie przeczytasz tutaj.
Pandemia, globalizacja, rozwój technologii, oczekiwania młodych pokoleń, zmiana stylu życia sprawiły, że workation stało się popularne i dostępne dla pracowników z całego świata. Może się przyczynić do rozwoju firm, lokalnej społeczności i gospodarki. Dla 81% osób, które spróbowały workation to sposób na większą produktywność w pracy i poczucie spełnienia w niej. Pracownicy mający możliwość praktykowania workation są szczęśliwsi, zdrowsi i czują się bardziej docenieni. Najczęściej rozwiązanie jest pożądane przez pracowników w wieku 18-29 lat. Można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że z uwagi na potrzeby właśnie tych młodych pokoleń na rynku pracy, pracodawcy będą coraz chętniej włączać workation do swoich kultur organizacji. Wystarczy spojrzeć na te przedsiębiorstwa, które już oferują pracowakacje dla swoich pracowników. Te firmy już osiągnęły na rynku przewagę konkurencyjną.
Pisząc ten artykuł sięgnęłam też do kilku raportów i książek:
💡 Raport Praca zdalna i hybrydowa w IT. Jak pracujemy po pandemii
💡 Praca zdalna po pandemii COVID-19 – preferencje pokoleń BB, X, Y, Z, E-mentor nr 5 (97) / 2022
💡 Raport Pracownik przyszłości
💡 Raport Kompetencje pracowników dziś i jutro
💡 Raport Szczęście w pracy Polaków
💡 Raport Workation: 35+ Statistics, Facts, and Trends [2023]
💡 Raport Mental Health America
💡 Książka Job Crafting